بررسی پترولوژیکی و ژئوشیمیایی توده های گرانیتوئیدی غرب تکاب

منطقه مورد مطالعه ناحیه ای به وسعت 1200 کیلومترمربع و محدود به طولهای جغرافیایی 46 درجه و 24 دقیقه و 36 ثانیه و 46 درجه و 55 دقیقه شرقی و عرضهای جغرافیایی 36 درجه و 15 دقیقه و 36 درجه و 29 دقیقه و 28 ثانیه شمالی می باشد که در غرب شهر تکاب واقع شده و قسمتهایی از استانهای آذربایجان غربی و کردستان را شامل می شود. بر اساس تقسیم بندیهای ساختار ایران، ناحیه مورد بررسی جزیی از زون سنندج - سیرجان (بخش شمال این زون) می باشد که رخدادهای مربوط به این بخش را در خود ثبت کرده است . از نظر چینه شناسی در منطقه مورد مطالعه سازنده ای کهر، قره داش ، بایندور، سلطانیه و رسوبات پرمین - تریاس و نهشته های کرتاسه همراه با رسوبات ترشیری (اغلب نهشته های الیگومیوسن) و کواترنری رخنمون دارند. توده های گرانیتوئیدی مورد مطالعه شامل دو گروه می باشند: الف) پلوتون گرانیتوئیدی غرب تکاب که از نظر پتروگرافی غالبا متشکل از گرانودیوریت تا مونزوگرانیت می باشد و ترکیب کانی شناسی حاشیه پلوتون مزبور گابرو دیوریتی است . سن نسبی پلوتون گرانیتوئیدی با توجه به شواهد چینه شناسی بعد از کرتاسه (post cretaceous) و قبل از الیگومیوسن می باشد. ب) گرانیتهای سفید در شمال غرب پلوتون فوق الذکر به صورت آپوفیزهایی رخنمون دارند و غالبا سینوگرانیت هستند. این گرانیتها را افتخارنژاد (1973) معادل گرانیت دوران دانسته و سن اینفراکامبرین را به آنها نسبت می دهد. هیچگونه تعیین سن مطلق بر روی توده های گرانیتوئیدی مورد مطالعه انجام نگرفته است . در بررسیهای ژئوشیمیایی عناصر اصلی و فرعی بعمل آمده، نمونه های پلوتون گرانیتوئیدی و گرانیتهای سفید قلمروهای جداگانه ای را به خود اختصاص می دهند که بیانگر رفتار متفاوت عناصر متشکله ماگمای مولد آنهاست . به عبارت دیگر این دو گروه سنگی قرابت ژنیتکی نداشته و منشاءهای متفاودت دارند. این اختلاف توسط عدم وجود هرگونه پیوستگی کانی شناسی یا ژئوشیمیایی تایید می شود. ماگمای سنگهای پلوتون گرانیتوئیدی و گرانیتهای سفید از نوع کالکوآلکالن است و محل تشکیل این دو گروه سنگی به ترتیب در پوسته زیرین و قسمت فوقانی پوسته زیرین می باشد. منشا ماگمای سنگهای بازیک حاشیه پلوتون گرانیتوئیدی نیز احتمالا از گوشته بالایی می باشد. با توجه به بررسیهای صحرایی، معیارهای پتروگرافی و شیمیایی پلوتون گرانیتوئیدی غرب تکاب اختصاصات گرانیتهای تیپ i که تا حدودی متحمل اختلاط ماگمایی شده و در کمانهای قاره ای شکل گرفته اند را نشان می دهد و گرانیت های سفید اختصاصات گرانیتهای تیپ a که در محیطهای درون قاره ای و مرتبط با مناطق غیر کوهزایی شکل گرفته اند را نشان می دهد.